Şarkıcı ve şarkı yazarı Bob Dylan, perşembe günü İsveç Akademisi’nin “büyük Amerikan şarkı geleneğine yeni şiirsel ifadeler kattığı” için 2016 Nobel Edebiyat Ödülü ’ne değer görüldü.
Bob Dylan, 1993’te ödülü kazanan Toni Morrison’dan beri ödüle değer görülen ilk Amerikalı. Dylan, Nobel Ödülü’nün bütün dalları göz önüne alındığında, bu ödüle değer görülen 259., Nobel Edebiyat Ödülü ’nü kazanan 9. Amerikalı oldu.
Stokholm’de yapılan açıklama, tüm dünyada şok etkisi yarattı. Her ne kadar 75 yaşındaki sanatçının ismi geçtiğimiz yıllarda küçük bir ihtimal olarak telaffuz edilse de, Dylan’ın çalışmaları roman, şiir ya da kısa öykü gibi edebiyatın geleneksel formlarına çok da uygun kabul edilmiyordu.
Bob Dylan 24 Mayıs 1941’de Minnesota Duluth’da doğdu ve Hibbing’de büyüdü. Ergenlik çağlarında çeşitli gruplarda çaldı ve Beat Kuşağı yazarlarından modernist şair ve folk müzik sanatçısı Woody Guthrie’den ilham aldı. Kimlik ismi Robert Allen Zimmerman olan Bob Dylan’ın soyadı ise, büyük Galli şair Dylan Thomas’a gönderme yapıyor.
Dylan, 1961 yılında New York’a taşındı ve Greenwich Village’daki kafe ve kulüplerde performans gerçekleştirmeye başladı. Bir sonraki sene “Bob Dylan” adlı ilk albümü için yapımcı John Hammond ile sözleşme imzaladı.
Ardından yaptığı pek çok albüm, İsveç Akademisi tarafından “popüler müziğe muazzam bir etki gerçekleştirdi” şeklinde tanımlandı.
Akademinin duyuru ile birlikte sunduğu biyografik notta, “Dylan erkeğin sosyal durumu, din, siyaset ve aşk gibi konuların etrafında dolaşan çok sayıda albüm kaydetti,” ifadeleri yer aldı:
“Şarkı sözleri, ‘Lyrics’ başlığı altında defalarca basıldı. Bir sanatçı olarak dikkat çekici şekilde çok yönlüdür: faal bir ressam, oyuncu ve senaryo yazarıdır.”
“1980’li yıllarının sonlarından beri Bob Dylan, ‘Never Ending Tour’ (Hiç Bitmeyen Turne) isimli projesiyle sürekli bir biçimde turneler gerçekleştirmiştir. Dylan bir ikon mevkisine sahiptir. Çağdaş müziğe yaptığı etki çok derindir ve ikincil edebiyatın sabit akışının öznesidir.”
Bob Dylan, albümlerinin yanı sıra, 1971 tarihli “Tarantula” ve 1973 tarihli “Writings and Drawings” (Yazımlar ve Çizimler) adlı iki kitabında, deneysel çalışmalarını okuyucuyla buluşturdu. 2004’te yayımladığı “Chronicles: Volume One” adlı anı kitabı ise, New York’taki ilk yıllarını anlattı. Bir seri olacağı düşünülen kitabın ikinci bölümü henüz yayımlanmadı.
Nobel Edebiyat Ödülü Komitesi Yedek Üyesi Sara Danius, ödülün açıklanmasının ardından verdiği söyleşide Dylan için “İngilizce gelenekte çok büyük bir şair. Bu geleneği benliğinde taşıyor. 54 yıldır kendini yeniden keşfetmeye, yeni bir kimlik yaratmaya devam ediyor” dedi.
Henüz Bob Dylan’la iletişime geçmediğini, kendisiyle törenden sonra konuşarak iyi haberi vereceğini belirten Danius, Dylan’ı dinlemeye başlamak isteyenlere sanatçının 1996 tarihli “Blonde on Blonde” albümü önerdi. Komite üyesi, bu albümün sanatçının muhteşem kafiye oluşturma yönteminin ve imgesel düşünme yeteneğinin olağanüstü bir örneği olduğunu düşündüğünü söyledi.
Ödülün Dylan’a verilmesine yönelik eleştiri beklemediğini söyleyen Danius, edebiyatta ozanlık geleneğinin çok geriye gittiğini hatırlattı. Homeros ve Sapfo’nun 2500 önce yazdığı metinlerin yüksek sesle veya bir müzik enstrümanı eşliğinde okunmak üzere yazıldığını hatırlatan Danius: “Bu, Bob Dylan’ın durumda da böyle. Homeros ve Sapfo’yu hâlâ okuyor ve zevk alıyoruz. Dylan büyük İngilizce şiir geleneğinde çok büyük bir şair” dedi.
